Yapay Zekânın Etik ve Hukuki Boyutları Masaya Yatırıldı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Yapay Zekâ ve Veri Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi iş birliğiyle düzenlenen çalıştayda alanında uzman akademisyenler tarafından yapay zeka kullanımının etik ve hukuki değerlendirmesi yapıldı.

Günümüzün en önemli konularından biri olan yapay zekâ teknolojilerinin kullanımını disiplinler arası bir yaklaşımla ele almayı amaçlayan “Yapay Zeka Kullanımının Etik ve Hukuki Değerlendirilmesi” başlıklı çalıştay İKÇÜ Prof. Dr. Fuat Sezgin Konferans Salonunda düzenlendi.

Çalıştaya Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Yasin Bulduklu ve Prof. Dr. Süleyman Akbulut, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Gökçen Bombar, Yabancı Diller Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi İrfan Arık, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hatice Yıldırım Sarı, Yapay Zekâ ve Veri Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Alaybeyoğlu, Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Akkuş Yiğit, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dekan Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Aydın Ülker, Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Nilgün Nurhan Kara ile akademisyenler ve çok sayıda öğrenci katıldı.

Kullanıcı Olmanın Yanı Sıra Üretmek de Çok Önemli

Açılış konuşmasında, tarihsel süreçte her yeni teknolojinin ilk geliştiği andan itibaren her zaman birtakım korkular yarattığını ve tartışmaları beraberinde getirdiğini ifade eden Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Yasin Bulduklu, “Teknoloji ilk ortaya çıktığı andan itibaren, ‘hangi meslekler ölecek? Yeni süreçte kimler neyi, nasıl yapacak veya yapabilecek mi? Bu gelişim nerede duracak? gibi soruların etrafında birtakım tartışmalar yaratmış. Hesap makinesi icat edildiğinde muhasebecilik mesleğinin biteceği konuşulmuş, ancak daha da gelişmiş. 90’lı yıllarda özel radyo yayıncılığı ve artan radyo istasyonu karşılığında sanatçılar, kaset satamayacaklarını düşündüler. İşlerinin azalacağından korktular. Ancak, yeni kitle iletişim teknolojileri onlara bambaşka alanlar açtı, işin biçimi değişti. Daha fazla sanatçı daha büyük bir sektör ortaya çıktı. Tekerlek ilk icat edildiğinde, o zamanın insanları, yaşadığı ortamın dışında bir şeylerin de var olduğunu görmeyi beklemiyordu. Dolayısıyla bu tartışmaların kökeni, insanoğlunun sabanı kullanmasına kadar gider. Elbette yapay zekâ konusundaki kaygı bunlara kıyasla daha anlaşılabilir gibi duruyor. Ancak bilinmeli ki, bundan kaçarak veya yok sayarak çağın gereklerine ayak uydurmamız mümkün değil. Kullanıcı olmanın da ötesinde bir şeyler yapmamız gerektiği kanaatindeyim. Özellikle yapay zekanın interdisipliner yapısı düşünüldüğünde; neredeyse her alanın bu yöndeki çabalara katkıda bulunması gerekliliği ortaya çıkıyor.  Her alanın birlikte geliştirdiği ‘büyük veri’ analizi üzerinde çalışma yapmamız şart. Bu teknolojiyi kullanmanın yanı sıra, dil modelini geliştirmeye ve üretici boyutta girişimlere de ihtiyacımız var. Dil modellerini geliştirebilen kurumlar olduğumuzda, akademi bu yönde çaba göstermeye başladığında, herkese faydalı sonuçlarının olacağını kestirmek güç değil ama bir yerde sınırını da çizmek gerekiyor. Hukukun buna da uyarlanmasının ve yapay zekanın hukuki çerçevesinin oluşturulmasının çok önemli olduğunun altını çizmek istiyorum. Bu etkinlik, iki birimimizin düzenlediği, çok sayıda paydaşın da katkıda bulunduğu bir organizasyon. Bu tarz güç birliklerinin olumlu çıktılar verdiğine ve sinerji oluşturduğuna çok defa şahit olduk. Örnek olmasını ve devamının gelmesini temenni ediyorum. Hocalarımız başta olmak üzere tüm katılımcılara teşekkür ediyorum. Hayırlı bir çalıştay diliyorum” diye konuştu.

Teknik Bilginin Sosyal, Etik ve Hukuki Perspektiflerle Desteklenmesi Gerek

Yapay Zekâ ve Veri Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Alaybeyoğlu, “Bu çalıştayın, aynı üniversite çatısı altında faaliyet gösteren iki farklı araştırma merkezinin, disiplinler arası işbirliği anlayışıyla, ortak bir amaç etrafında bir araya gelmesinin somut ve değerli bir örneği olduğu inancındayız. Yapay zekâ gibi çok boyutlu ve hızla gelişen bir alanda yalnızca teknik bakış açısının yeterli olmadığı; bu bakış açısının sosyal, etik ve hukuki perspektiflerle desteklenmesi gerektiği artık açık bir gerçektir. Bu nedenle, merkezlerimiz arasındaki bu işbirliğinin üniversitemizin disiplinler arası bilimsel üretim kapasitesini ve toplumsal sorumluluk bilincini güçlendiren önemli bir adım olduğu inancındayız. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nde ve üniversitemiz Yapay Zeka Politika Belgesi’nde de açıkça vurgulandığı üzere, yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanılmasında etik ilkelere bağlılık, şeffaflık, hesap verilebilirlik ve doğru kullanım, temel prensipler arasında yer almaktadır. Bu çalıştayın, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi hedefleri ve üniversitemiz Yapay Zeka Politikası doğrultusunda, yapay zeka çalışmalarının ve kullanımının etik ve hukuki çerçevede yürütülmesine ve bu yaklaşımın daha güçlü biçimde benimsenmesine katkı sağlayacağı inancındayız. Çalıştayın düzenlenmesinde başta üniversitemiz üst yönetimi olmak üzere, düzenleme kurulu üyelerimize, katkı sunan değerli konuşmacılara ve katılım sağlayan siz kıymetli akademisyenlere, idari personele ve öğrencilere teşekkür eder, verimli bir çalıştay olmasını dilerim” diye konuştu.

Etik ve Hukuki Değerlendirmeler Teknolojiye Yön Vermek Zorunda

Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Akkuş Yiğit ise, “İnsanlık, tarih boyunca pek çok teknolojik gelişim yaşamış. Ancak sanıyorum ki şu ana kadar yaşadığımız dönüşüm, hiçbir çağda bu kadar hızlı bir şekilde olmamıştı. Zira yapay zeka, önceki teknolojik gelişmelerden çok daha farklı olarak karar verme, öngörme, sınıflandırma ve hatta öğrenme gibi insan zihnine özgü kabul edilen alana doğrudan temas ediyor. Bu durum yalnızca ‘ne yapabiliriz?’ sorusunu değil, daha da önemlisi ‘ne yapmalıyız?’ sorusunu da gündeme getiriyor. Bugün yapay zeka, hukukta karar destek sistemlerinde, sağlıkta tanı ve tedavi süreçlerinde, eğitimde, sosyal hizmetlerde, güvenlikte ve bunun gibi pek çok alanda aktif bir şekilde kullanılmaktadır. Ancak bu yaygın kullanım beraberinde mahremiyet, ötekileştirme, hesap verilebilirlik, şeffaflık, insanlık haysiyeti, toplumsal değerler ve adalet gibi temel etik ve hukuki meseleleri de kaçınılmaz bir biçimde gündeme taşımaktadır” dedi. Çalıştayda, yapay zekânın önemi ve kullanım alanları nelerdir? Ulusal Yapay Zeka Stratejimizin kapsamı nedir? Yapay zekânın doğru kullanımı ve geleceği öngörülebilir mi? Yapay zekânın manipülasyon gücü nedir? İnsanın yerine geçmesi mümkün müdür? Yapay zekânın hak, birey, varolma anlamında etik boyutları nelerdir? Yapay zekanın kullanımında hukuki sorumluluk kime aittir? Kişisel verilerin korunması ve karar verme mekanizmalarındaki rolü ne olmalıdır? Akademide yapay zekanın kullanımı nasıl düzenlenmelidir? Gibi bir dizi soruya cevap aranacağını dile getiren Prof. Dr. Yiğit, etik ve hukuki değerlendirmeler ile teknoloji arasındaki ilişkiyi anlatırken, “Etik ve hukuki değerlendirmeler teknolojinin hızına yetişmek zorunda değil, ona yön vermek zorundadır” ifadelerini kullandı.

Açılış konuşmalarının ardından, çalıştay oturumlarına geçildi. Kadın ve Aile Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Akkuş Yiğit moderatörlüğünde gerçekleşen oturumlarda, Yapay Zekâ ve Veri Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Alaybeyoğlu, Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Felsefe Bölümü Bilim Tarihi ve Felsefesi Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Hilal Kahraman ve Hukuk Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Deniz Onur Aras konuşmacı olarak yer aldı.