İKÇÜ’de Hikâyeleriyle Mübadele Türküleri Konseri
Fotoğraf-Zeynep Yaşar
Muhabir-Asya Meyda Birlik
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ)’nde Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı etkinlikleri kapsamında İKÇÜ Ege ve Balkan Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (EBAMER) ile TRT İzmir Radyosu işbirliğinde “Hikâyeleriyle Mübadele Türküleri” konseri düzenlendi
Mübadelenin yüzüncü yılı olması münasebetiyle İKÇÜ Prof. Dr. Fuat Sezgin Konferans Salonunda düzenlenen ve TRT İzmir Radyosu Türk Halk Müziği Sanatçıları tarafından verilen konsere Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Muhsin Akbaş, Ege ve Balkan Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (EBAMER) Müdürü Prof. Dr. Turan Gökçe, TRT İzmir Radyosu Müdürü Süleyman Hakan Kuralay, Dışişleri Bakanlığı İzmir Temsilcisi Büyükelçi N. Gökçen Kaya, 24. Dönem İzmir Milletvekili Rıfat Sait, akademik ve idari personel, öğrenciler ve Balkanlarla ilgili çok sayıda STK temsilcisi katıldı.
“Bizim Acılarımız da Var”
Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Muhsin Akbaş, ancak tarih bilinci taşıyan toplulukların millet olma yolunda ilerlediğine, bir milleti “millet” yapanın tarih bilinci olduğuna işaret ederken, “Tarih bilincinin oluşması da zaferler kadar acı ve kederlere bağlıdır. Bizler daha çok zaferlere odaklanıyoruz, ancak bizim acılarımız da var” ifadelerini kullandı. Düne kadar bizim olan toprakların nasıl elimizden çıktığının, yurt bildiğimiz yerlerin nasıl el olduğunun, ne tür göçlere maruz kaldığımızın düşünülmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Akbaş, kendisinin de Bosna’dan göç etmiş bir ailenin torunu olduğunu hatırlatarak göç olaylarının zorluklarına değindi. Mübadelenin türkülerle, şiirlerle gelecek nesillere taşınan, tarihimizin en önemli olaylarından biri olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Akbaş, acı hatıraları tekrar hatırlayarak bir daha o günlere dönmemek için bugün ne yapmamız gerekiyorsa bunu bilinçle, düşünceyle ve duyguyla farkına vararak yapmamız gerektiğini ifade etti. Prof. Dr. Akbaş, TRT İzmir Radyosu’na bu önemli organizasyona katılım gösterdikleri için teşekkür ederek sözlerine son verdi.
Mübâdeleyi Hikayeleriyle Birlikte Türkülere Söyletme Vakti
İKÇÜ Ege ve Balkan Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Turan Gökçe, açılış konuşmasında mübâdelenin sözlükteki tanımı kadar basit bir kavram olmadığını belirterek, Balkan tarihinin daha önce görülmemiş bir şekilde tecellisi olan mübadelenin Balkanların makûs talihi olan “göç” olgusunun en açık göstergesi olduğunu vurguladı. Mübadeleye giden sürece değinen ve Birinci Cihan Harbi ve İstiklal Mücadelesi ile devam eden seferberlik yıllarında önemli kazanımlar elde etmekle birlikte büyük kayıplar da verdiğimizi anlatan Prof. Dr. Gökçe, Büyük Savaş öncesinde 1821 Yunan İsyanının önemli göç dalgalarına yol açtığını; kalan nüfusun ise soykırıma tabi tutulduğunu, Yunanlıların Tripoliçe katliamında çok kısa bir zaman zarfında 40 bin insanı katlettiğini hatırlattı. Yunanlıların İzmir’in işgalinden sonra, mezalimi Batı Anadolu’ya taşıdığını belirten Prof. Dr. Gökçe, 9 Eylül 1922’den sonra Yunan askerleriyle birlikte taşkınlık yapmaktan geri durmayan Rumların, 1923 yılında imzalanan Lozan Anlaşması çerçevesinde gerçekleşen Türk-Yunan mübadelesi ile birlikte Yunanistan’a göçünün kaçınılmaz hale geldiğini söyledi. Prof. Dr. Gökçe, “Mübadele, her iki yakadan başlayan çileli, uzun yolculuklara; yolda çekilen acılara, ayrılıklara, salgın hastalıklara, bazen kucağındaki bebeğinin denize atılmasının önüne geçmek için gizlenen ölümlere, tarifi mümkün olmayan ıstıraplara sahne oldu. Devrin gazeteleri, İzmir Limanı’na yanaşan ilk gemiden inen mübâdillerin yüz ifadelerine yansıyan tarifsiz acıyı ifade edecek kelime bulamıyordu. O insanlar bütün mal varlıklarını ve hatıralarını geride bırakmak zorunda kaldılar” şeklinde konuştu. Prof. Dr. Gökçe, “Vakit mübâdeleyi, hikayeleriyle birlikte türkülere söyletme vakti” diyerek programın organizasyonunda yer alan TRT İzmir Radyosu’na ve tüm katılımcılara teşekkürlerini sunarak sözlerini noktaladı.
Atayurtlarından Zorla Sökülüp Anayurtlarına Geldiler
TRT İzmir Radyosu Müdürü Süleyman Hakan Kuralay, mübâdillerin 100 yıl önce atayurtlarından zorla sökülüp gönderildiklerini ama anayurtlarına geldiklerini dile getirerek, anayurtları olan Türkiye’nin dün olduğu gibi bugün de onlara kucak açacağını vurguladı. Kuralay, düzenlenen program vesilesiyle İKÇÜ Rektörü Prof. Dr. Saffet Köse’ye, EBAMER Müdürü Prof. Dr. Turan Gökçe’ye ve TRT İzmir Radyosu Türk Halk Müziği Sanatçılarına teşekkür etti.
“Hikâyeleriyle Mübâdele Türküleri”
Açılış konuşmalarından sonra başlayan konserde TRT İzmir Radyosu Saz Sanatçıları Murat Tezcan Ün, Gürhan Yüksel, Halil Çokyürekli, Ali Özkan Özcan, Murat Kaz, Gökhan Mert Erol, Tayfun Şakalakoğlu, Durmuş Kısaoğlu, Onur Soysal, Selim Gönüldaş; Ses Sanatçıları Hakan Ünal, Emre Kızıl, Ethem Kaya, Emrah Koçak, Asilhan Doğan, Çiler Şatıroğlu, Tuğba Gel, Selcan Kökcen Şahin, Güldehen Marmara, Burcu Göktürk; Koro Şefi Mehmet Ali Çakar yer aldı.
TRT İzmir Radyosu Türk Halk Müziği Sanatçıları, Bir Fırtına Tuttu Bizi Deryaya Kardı (Tuğba Gel), Deymen Benim Gamlı Yaslı Gönlüme (Çiler Şatıroğlu), İstanbul’un Etrafı Meteris – Asilhan Doğan, Teyyareler Yürüdü – Emre Kızıl, Çalın Davulları Çaydan Aşağıya (Burcu Göktürk), Bülbülüm Altın Kafeste (Güldehen Marmara), Ben Bir Göçmen Kızı Gördüm Tuna Boyunda (Selcan Kökcen Şahin), Karlı Dağlar Karanlığın Bastı Mı (Emrah Koçak), Gine Yeşillendi Germir Bağları (Hakan Ünal), Sarı Zeybek (Ethem Kaya), Babuba türkülerini seslendirdi.
Büyük ilgi gören konser programı, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Muhsin Akbaş’ın TRT İzmir Radyosu Koro Şefi Mehmet Ali Çakar’a çiçek takdim etmesi ve EBAMER Müdürü Prof. Dr. Turan Gökçe’nin teşekkür belgelerini sunmasıyla sona erdi.
