İKÇÜ’de 100’üncü Yılında Cumhuriyet Dönemi Kütüphaneciliği Konuşuldu
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılı etkinlikleri kapsamında “100’üncü Yılında Cumhuriyet Dönemi Kütüphaneciliği” konulu konferans düzenledi
İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi’nin Hekim Hacı Paşa Konferans Salonunda düzenlediği, Cumhuriyetin 100 yıllık tarihi boyunca Türkiye’deki kütüphaneciliğin tarihsel seyri ve gelişiminin ele alındığı ve SBBF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Kütüphanecilik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Akkaya’nın konuşmacı olduğu konferansa Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Yasin Bulduklu, Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan, Tarih Bölümü Öğretim Üyesi ve SBBF Kurucu Dekanı Prof. Dr. Turan Gökçe, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Özlem Gökkurt Demirtel, Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Akkuş Yiğit, Türk Kütüphaneciler Derneği İzmir Şube Başkanı Hatice Gümüş ile akademisyenler ve çok sayıda öğrenci katıldı.
Bugünlere Gelinen Yolda Çok Cefa Çekildi
Cumhuriyetin yüzüncü yılında düzenlenen böylesi etkinliklerin son derece önemli olduğu dile getiren Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Yasin Bulduklu, bugünlere gelinen yolda çok cefa çekildiğini belirtti. Prof. Dr. Bulduklu, “Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Tarih Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Akkuş Yiğit öncülüğünde Milli Mücadelenin Yüzüncü Yılında Türk Kadını adlı bir proje hazırlandı. Dün ön baskısını gördüm, müthiş bir kitap çıktı. Ciddi bir emeğin ürünü olan bu kitapla toplumsal hafızaya önemli bir katkıda bulunuldu. Gelinen noktaya ve kurtuluş için verilen mücadeleye baktığınızda duygulanıyorsunuz. Evladına ‘şehit olmadan gelme’ diyen bir Türk kadınını, bir anneyi görüyorsunuz ve tüyleriniz diken diken oluyor. Biz, üniversite yönetimi olarak yapılan tüm etkinlikleri ve projeleri sahiplenmeye ve desteklemeye çalışıyoruz. Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı Etkinlikleri projesini başlattığı için de Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Turan Gökçe hocama, devam ettirdiği için Dekan Prof. Dr. Şaban Doğan hocaya teşekkür ediyorum. Bugün, Kütüphanecilik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Akkaya hocamız Türkiye Cumhuriyeti’nin kütüphanecilik tarihini; kütüphanecilik alanında nereden geldiğimizi, nerede olduğumuzu ve dijitalleşme ile birlikte nereye gideceğimizi anlatacak. Biz bu programların da kitaplaştırılmasını bekliyoruz” şeklinde konuştu. İKÇÜ Yayınevi’nin kurulduğuna dair müjde veren Prof. Dr. Bulduklu, projede emeği geçen herkese teşekkür ederek konuşmasını noktaladı.
Geleceğe Uzanmak İçin Geçmişle Diyalog Kurmak İstiyoruz
Türkiye Cumhuriyeti’nin yüzüncü yılında, geçmişin muhasebesini yapmak ve bir gelecek perspektifi oluşturmak açısından üniversitelerin üzerine önemli görevler düştüğünü belirten Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Turan Gökçe, İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesinin, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü ile başlayan Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı Etkinlikleri projesinin bu kapsamda, kendi dekanlık döneminde planlandığını aktardı. Prof. Dr. Gökçe, “Cumhuriyetin yüzüncü yılında Türkiye’de sosyal bilimlerin durumunu ele almayı amaçlayan ve bugün ilk programını gerçekleştireceğimiz proje, 100’üncü yılda, 10 yılını geride bırakmış bir fakülte olarak bizim üzerimize düşen görevler nelerdir? Sorusundan doğdu. Projemiz, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nün ‘100’üncü Yılında Cumhuriyet Dönemi Kütüphaneciliği’ konulu konferansı ile başlamış bulunuyor. Sosyal bilimlerin farklı disiplinlerini konu alan bir dizi konferans daha gerçekleştireceğiz. Programlar tamamlandığında ise projeyi kitaplaştıracağız. Geleceğe uzanmak için, geçmişle günümüz arasında kurmak istediğimiz bu diyalog, Türkiye’de sosyal bilimlerin ikinci yüzyılda takip etmesi gereken yol haritasını da önümüze serecek” ifadelerini kullandı.
Farkındalık Yaratacak Etkinlikler Düzenleyeceğiz
Cumhuriyetin Yüzüncü Yılı Etkinlikleri kapsamında düzenlenen böylesine özel ve anlamlı bir etkinlikte bulunmaktan duyduğu memnuniyeti ifade eden Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan, fakülte olarak, Cumhuriyetin yüzüncü yılında farkındalık yaratacak etkinlikler düzenleme düşüncesiyle yola çıktıklarını dile getirdi. Prof. Dr. Doğan, “Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, böylesine anlamlı bir konuyla projemize destek oldu. Başta Bölüm Başkanı Prof. Dr. Özlem Gökkurt Demirtel’e, Cumhuriyetimizin kütüphanecilik tarihini anlatarak bizi aydınlatacak olan Prof. Dr. Mehmet Ali Akkaya hocamıza, emeği geçen arkadaşlarımıza ve katılımcılara teşekkür ederim. Ayrıca üniversite yönetimimizin, yüzüncü yılı etkinliklerini üniversite ve fakülte bazında önemsediğini ve desteklediğini de belirtmem gerek. Destekleri için sayın rektörümüze ve rektör yardımcılarımıza teşekkür ediyorum. Bu anlamlı etkinliği düzenleyen ve destek veren kıymetli hocalarımıza ve ön ayak olup başlatan Prof. Dr. Turan Gökçe hocama da ayrı ayrı teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Tarihin Tozlu Sayfalarından Beri Var Olan Bir Mesleğin İçindeyiz
Türk Kütüphaneciler Derneği İzmir Şube Başkanı Hatice Gümüş ise, derneğin çalışmalarından ve faaliyetlerinden bahsetti. 20 yıldır mesleğin içinde olduğunu söyleyen Gümüş, öğrencilere kütüphanecilik mesleğini sevmelerini tavsiye etti. Gümüş, “Cumhuriyetin ve kütüphaneciliğin yüzüncü yılı çok önemli. Günümüzde, yapay zekâ tabanlı uygulamaların kütüphanecilik mesleğini zayıflatabileceği yönünde kuşkular var. Biz, tarihin en eski, tabiri caizse tozlu sayfalarından beri var olan bir mesleğin içindeyiz. Temsilcisi olduğumuz bu meslek bundan sonraki yüzyıllarda da devam edecek, bu konuda hiç endişeniz olmasın” dedi.
Eğitimi Bütün Bir Topluma Yaymak Amaçlandı
100’üncü Yılında Cumhuriyet Dönemi Kütüphaneciliği başlığı altında Türkiye’deki kütüphanecilik disiplininin yüz yılını anlatan SBBF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Kütüphanecilik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Akkaya, neredeyse bütün dünyaya karşı verilmiş bir mücadelenin sonucunda temelleri atılan genç Türkiye Cumhuriyeti’nde, Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde bilimin rehberliğinde bir eğitim mücadelesi verildiğini ve bu mücadelenin de eğitimi bütün bir topluma yaymak amacıyla kütüphanelerin de aralarında olduğu yaygın eğitim kurumlarına olan gereksinimi doğurduğunu vurguladı. Genç Cumhuriyetin kütüphanecilik bakiyesini Osmanlı Devletinden aldığını anlatan Prof. Dr. Akkaya, Osmanlı’nın 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren kütüphaneciliğin vakıflara bırakılamayacak, medreselerde yürütülemeyecek bir sorun olduğunu anlayıp sürecin devlet eliyle devam ettirilmesinin gerekliliğini görmeye başladığını ve Osmanlıdan Cumhuriyete yaklaşık 500 bin kitaptan oluşan bir el yazması kitabın miras kaldığını ifade etti. Genç Cumhuriyetin kütüphaneciliğin devlet eliyle ve bilimsel bir metodoloji ile yürütülmesi anlayışıyla çalışmalar yaptığını vurgulayan Prof. Dr. Akkaya, “Bu süreçte uzmanların hazırladığı raporlarla kütüphaneciliğimizin ne durumda olduğu ortaya konuluyor. Raporların ilk açıkladığı eksiklik ise hem doküman hem de kataloglama, sınıflama ve tasnif sistemlerine ilişkin bilimsel metodoloji eksikliği olarak belirleniyor” şeklinde konuştu.
Kütüphanecilik Profesyonel Yöntemlerle Ele Alınarak Bugünlere Geldi
Kütüphanecilikle ilgili rapor hazırlama çalışmalarının 1920’lerden başlayarak 1950’li yılların ortalarına dek periyodik olarak devam ettiğini aktaran Prof. Dr. Akkaya, süreç içerisinde kütüphanecilik eğitimi için yurtdışına gençlerin gönderildiğini, bu gençlerin geri döndüklerinde kütüphaneler kurarak ve kurslar açarak kütüphaneciliği profesyonel yöntemlerle ele aldıklarını belirtti. Bu gençlerden birisi olan Adnan Ötüken’in Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde kendi kişisel çabalarıyla kütüphanecilik kursları açtığını, 1940’lı yılların ortalarında Türkiye’de Milli Kütüphane kurma fikrinden bahsettiğini ve bunun sonucunda da 1948 yılında vatandaşlara hizmet vermeye başlayan Milli Kütüphanenin 1950’de yasal bir kimlik kazandığını anlattı. Bu çabaların sonucu olarak 53-54 Eğitim Öğretim yılında ilk kütüphanecilik bölümünün Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde açıldığını aktaran Prof. Dr. Akkaya, 63-64 Eğitim Öğretim yılında İstanbul Üniversitesi’nde son olarak da Kırıkkale Üniversitesi’nde açılan Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümüyle, Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi veren yükseköğretim kurumu sayısının 14’e ulaştığının bilgisini verdi. Osmanlıdan miras kalan 500 bin civarındaki kitabın tekke ve zaviyelerin kapatılmasıyla maarif vekâletine teslim edildiğini ve umuma hizmet verebilecek şekilde koordinasyonunun sağlanması çalışmalarının başlatıldığını belirten Prof. Dr. Akkaya, bu çalışmaların başarılı bir organizasyonla Halk Kütüphanelerini oluşturduğunu aktardı. Prof. Dr. Akkaya ayrıca, diğer kütüphane türleri olan üniversite kütüphaneleri, okul kütüphaneleri, kent arşivleri, kent müzeleri ve kent kütüphanelerinin de zaman içerisinde gösterdiği gelişime dair bilgiler verdi.
Cumhuriyetin Mirasının Derinlemesine İrdelenmesi Çok Değerli
Programın kapanış konuşmasını yapan Bilgi ve Belge Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Özlem Gökkurt Demirtel, Cumhuriyetin 100’üncü yılında Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi’nin düzenlemiş olduğu disiplinlerarası etkinlik dizisinin başlangıç programını gerçekleştirmekten duyduğu memnuniyeti ifade etti. Cumhuriyetin mirasının derinlemesine irdelenmesinin çok değerli bir girişim olduğunun altını çizen Prof. Dr. Demirtel, programın düzenlenmesinde ve gerçekleştirilmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek sözlerine son verdi.
